✨(Bìa Cứng) Napoleon Đại Đế - Andrew Roberts - Lê Đình Chi dịch, Võ Minh Tuấn hiệu đính - (Tái Bản 2023)

Sách đứng đầu bảng xếp hạng bán chạy nhất của New York Times nhiều tuần liên tiếp. The Telegraph (Anh) gọi cuốn sách là “số ít tác phẩm toát lên khí chất Napoleon”.

Napoleon là một nhân vật đặc biệt vĩ đại và hấp dẫn trong lịch sử Pháp cũng như lịch sử thế giới. Cuộc đời, sự nghiệp, quan điểm, tài năng của ông đã là chủ đề của hàng nghìn cuốn sách trong suốt hai thế kỉ qua, và có lẽ sẽ còn được nghiên cứu tiếp trong nhiều thế kỉ sau nữa.

Trong bối cảnh những cuốn sách dịch ra tiếng Việt về ông cũng như về thời hậu Cách mạng Pháp ở Việt Nam vẫn chỉ đếm trên đầu ngón tay, ít cả về số lượng lẫn tầm vóc, thì cuốn sách Napoleon Đại đế có thể xem là một hiện tượng bởi tầm vóc, quy mô, tính chất giàu sử liệu đã làm nên giá trị đặc biệt của tác phẩm.

Thuở nhỏ, cậu bé ham mê đọc sách, nhưng trình độ học vấn không cao. Pháp văn của ông rất tệ, ông thường bị trêu chọc ở trường vì chất giọng khôi hài. Napoleon chỉ tìm thấy mình khi vào quân đội, sau khi tốt nghiệp Trường Quân sự ở Paris và tìm được vị trí sĩ quan ph.áo binh. Tới năm 1793 Napoleon đóng vai trò nổi bật trong cuộc đánh bật quân Anh khỏi cảng Toulon và chiếm được thành phố này cho các lực lượng cộng hòa, nhờ đó ông được thăng cấp tướng.

Khi cuộc cách mạng bao trùm nước Pháp, tài năng của Napoleon trên cương vị một người lính lên đến tột đỉnh. Ông từng gây tai tiếng khi dọn sạch các đường phố ở Paris bằng cách bắn đạn chùm vào quân nổi loạn. Ông đưa quân vào Italy và Ai Cập, nổi bật với một chuỗi những thành công ấn tượng cùng với uy danh về một thiên tài quân sự vô song. Ông trở thành người cai trị nước Pháp năm 1799. Năm 1804, ông tự phong mình làm Hoàng đế và vợ ông, Josephine, lên ngôi Hoàng hậu. Napoleon được tôn sùng khi mới vừa qua độ tuổi hai mươi.

Trong quá trình nghiên cứu tất cả những điều trên, Andrew Roberts đã tới Tây Ban Nha, Nga, và dĩ nhiên là cả Waterloo; ông đã lần theo dấu chân của nhân vật của mình tới gần như tất cả các chiến trường trong số 60 chiến trường mà Napoleon đã có mặt. Ông còn tận dụng toàn bộ ấn bản với 33.000 lá thư của Napoleon. Kết quả là tiểu sử đồ sộ này ra đời: đầy màu sắc, trí tuệ, nhân văn và vô cùng đáng ngưỡng mộ.

Chân dung Napoleon được khắc họa ở đây là một con người dữ dội – không chỉ là một vị chỉ huy mạnh mẽ, tự tin tột bậc mà còn là một nhà thống trị, một tác giả và một người tình bận rộn đến mức đáng ngạc nhiên. “Đối với tôi, chỉ có duy nhất một yêu cầu, đó là thành công,” ông viết vào năm 1805. Nhưng để đạt được thành công trong lĩnh vực mà Napoleon chọn lựa – tái kiến thiết nước Pháp và chinh phạt thế giới – đòi hỏi những phẩm chất cá nhân mà không có người nào khác cùng độ tuổi với ông sở hữu. Ông không bao giờ dừng lại. Như Roberts cho biết, khi Napoleon di chuyển ở tốc độ cao nhất, người ta đã phải đổ nước vào bánh xe của ông để hạ nhiệt.

Đọc cuốn sách mới này là để hiểu tại sao vị tướng kiệt xuất đảo Corsica này lại có thể chiếm được lòng ngưỡng mộ của thế giới lâu đến vậy. Cuốn sách của Roberts có thể xem là bài bút luận xuất sắc về nghệ thuật quản lý nhà nước và là một sự chiêm nghiệm về chính bản thân lịch sử: một sự bảo vệ cho toàn bộ ý tưởng về “con người vĩ đại” trước cái mà trong phần kết luận Roberts gọi là “những phân tích mang tính quyết định luận về lịch sử”.

Trong suốt cuộc đời, Napoleon đã viết và nói về mình như thể ông đã là con người bất tử.